Number DOI: http://doi.org/10.33209/2519-4348-2707-9627-2023-11-137

VB. – № 11, 2023. – P. 115-131

Summary

The purpose of this article is to highlight the Orthodox approach to the issue of cooperation between Christian Churches and denominations, highlighting the position of the Orthodox Church in the wider context of the search for Christian unity. A unity that concerns both theology and ecclesiastical practice. It is an approach that is primarily theological and ecclesiastical not moralistic. In particular, in the present work, we will attempt to approach, through the study of the relevant official documents of the Holy Synod, first of all, how the Orthodox Church defines itself in relation to the issue of Christian unity, defining necessary orthodox premises and within ecclesiastical patristic frameworks. The specific objectives of this paper are to develop the main cutting-edge areas in which practical understanding and cooperation between Christian Churches and Denominations is currently focused. Also to highlight the theological conviction of the Orthodox Church, which stems from its self-consciousness, that it is the bearer and which, by bearing witness to the faith and tradition of the One, Holy, Catholic and Apostolic Church, is central to the cause of Christian unity. It is known to all that the 20th century, as far as the theological quests and the Church they serve are concerned, is characterized by an intense ecumenical reflection, by a vigorous search for ecclesiastical identity. An identity that does not refer, i.e. to what separates and differentiates us, into individual or collective characteristics of national, cultural or religious-confessional “idiosyncrasy”, but to what unites us in the transcendence of faith and within the Body of Christ, into those particular characteristics that are relativized to the perspective of this faith and salvation. In the context of this search, Orthodoxy is called upon to highlight its own identity as a continuation of the “One Holy Apostolic and Catholic Church”, of the Church of the “all- praised Apostles, the God-bearing Fathers, the holy and great Ecumenical Councils”, and as a Church that preserves the “revealed truth” and the patristic and synodic teaching. It is a truth that liberates and therefore salvages, but also constitutes the “one faith” that is the foundation of life. But it is also a doctrine whose fundamental Synodic conscience governs, directs and illuminates all its institutional expressions, functions and its entire life, with reference and center always to the most holy sacrament of the Eucharist and its entire sacramental life, since, according to St. Nicholas of Cavasila, ” that it is the Church who is the actual celebrant of the mystery”.

Key words: Testimony of Orthodoxy, Christian Churches, Denominations, collaboration, theological approach.

References:

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Καινή Διαθήκη, (Αθήνα: Εκδ.: Αποστολική Διακονία, 2012)

–Αυγουστίνου Ίππωνος, De Civitate Dei, Α-ΚΒ, J. P. Migne (ed), Cursus Patrologia Latina, PL 41, 549 (13-804), Paris 1841. 

-Βασιλείου Καισαρείας, Τῷ Σαμοσατέων κλήρῳ – Ἐπιστολή 219, 2.2, Y. Courtonne ed, Saint Basile. Lettres, vol. III, pub Les Belles Lettres, Paris 1966 (=PG 32, 812B): 

-Ιωάννης Χρυσόστομος, Ερμηνεία εις την Α Κορινθίους, PG 61, 5-57

-Καβάσιλας, Ν., Eρµηνεία εἰς τὴν θείαν Λειτουργίαν, PG 150, 368-772. 

-Μαξίμου Ομολογητή, Μυσταγωγία Α΄, PG 91, 664D-668C 

-Συμεών του Νέου Θεολόγου,  Βίβλος Θεολογικών Β΄: Θεολογικός Α, PG 120, 604-688 

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Αλιγιζάκης, Α. (2016), «Ελληνική ταυτότητα και Ορθοδοξία»  Πατρίς, (Οκτώβριος, 2016)

-Βασιλειάδης, Π. (2015), «Οι προοπτικές του Διαλόγου μεταξύ της Ορθόδοξης και της Ρωμαϊοκαθολικής Εκκλησίας», στο Ορθόδοξη Θεολογία και Οικουμενικός Διάλογος, Αθήνα: Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, σσ.196-204

-Βασιλειάδης, Π.(2007), Ενότητα και μαρτυρία, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο

-Βασιλειάδης, Π. (2001), «Η Αποστολή της Εκκλησίας κατά τηΜετανεωτερικότητα», Σύναξις, τευχ. 78,  (Απρίλιος-Ιούνιος,  2001), σ.75-89

–Berdyaef, N. (1980), Το πεπρωμένο του ανθρώπου στο σύγχρονο κόσμο, μτφρ. Ε. Γιούλτση Θεσσαλονίκη: εκδ. Π. Πουρνάρα

Clemen, O. (1997), Η αλήθεια ελευθερώσει υμάς. Συνομιλώντας με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο τον Α’, μτφ. Χιωτέλλη, Αθήνα: Ακρίτας

–Γιανναράς, Χ. (1997), Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η αναζήτηση της ενότητας, Αθήνα: Εκδ. :Γρηγόρη

–Γιανναράς, Χ.(1996), «Ορθοδοξία και διεθνής πολιτική: Βασικές Αρχές», στο  Ο ρόλος της Ορθοδοξίας στη νέα διεθνή πραγματικότητα, Αθήνα: ΙΝΕΡΠΟΣΤ& Εκδόσεις Γνώσεις, σ.28-35 

Γκανάς, Ε. (2010), «Η Ποιμαντική στα χρόνια της εκκοσμίκευσης. Εκκοσμίκευση: αμείλικτος εχθρός ή απρόσμενος σύμμαχος;» , Θεολογία, τ.ΠΑ΄, τευχ. 2, (Απρίλιος-Ιούνιος,  2010),    (53-79)

–Δούζη, Π (2008), «Κοινωνικά προβλήματα κατά τους Πατέρες της Εκκλησίαςq πλούτος, δουλεία, πόλεμος-ειρήνη», Θεοδρομία, (Ιανουάριος-Μάρτιος), έτος Ι, σ. 82-116 

-Ιγνάτιος, μητροπολίτης Δημητριάδος (2016), «Μια Θεολογική ματιά στην ειρήνη», στο Ομιλία στο Σαλαμίνιο Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Παραλίμνι Κύπρου, Οκτώβριος, 2016

-Καλαϊτζίδης, Π. (2004), «Ορθοδοξία και πολυπολυτισμικότητα», Σύναξις, τευχ. 91, (Ιούλιος- Σεπτέμβριος, 2004),σ. 93-97

-Καλαϊτζίδης, Π. (2002), «Εκκλησία και Έθνος σε εσχατολογική προοπτική», Νέα Εστία, τ.151, τευχ.1744, (Απρίλιος, 2002), (722-750)

–Κατερέλλος, Κ (2010), επίσκοπος Αβύδου, «Ο Ιερός Φώτιος και το πρωτείο επισκόπου Ρώμης», Θεολογία, τ.ΠΑ΄ , τευχ.1, (Ιανουάριος-Μάρτιος, 2010),  σ.5-34

-Καρμίρης, Ι (1960), Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. Ι,  Αθήνα

-Κεραμιδάς, Δ. (2015), « Χριστιανική Ιεραποστολή και Πανορθόδοξη Σύνοδος», Πάντα τα Έθνη, έτος ΛΔ΄,  τ.136, ( Οκτώβριος-Δεκέμβριος, 2015), σ. 3-10 

–Κεραμιδάς, Δ (2015), «Ορθοδοξία, Πανορθόδοξη Σύνοδος και Χριστιανική Ενότητα», Θεολογία, τ. 86. τευχ.4, (Οκτώβριος-Δεκέμβριος, 2015), σ.83-125

-Μαντζαρίδης, Γ. (1996), «Η Ορθοδοξία μπροστά σε άμεσα προβλήματα της Ελληνικής πολιτικής», στο Ο ρόλος της Ορθοδοξίας  στη νέα διεθνή πραγματικότητα, Αθήνα: ΙΝΕΡΠΟΣΤ& Εκδόσεις Γνώσεις, 253-255

–Ματσούκας, Ν. (2011), Οικουμενική Κίνηση. Ιστορία-Θεολογία, Θεσσαλονίκη: Εκδ.: Πουρναρά

-Ματσούκας, Ν. (1985), Δογματική και Συμβολική Θεολογία, Θεσσαλονίκη: Εκδ.: Πουρναρά, σ. 359 

-Μπέγζος, Μ. (1993), Το Μέλλον του παρελθόντος. Κριτική Εισαγωγή στη Θεολογία της Ορθοδοξίας, Αθήνα: Αρμός

-Neale, J. M., (ed), The Liturgies of S. Mark, S. James, S. Clement, S. Chrysostom, S. Basil: Or According to the use of the Churches of Alexandria, Jerusalem, Constantinople and the formula of the Apostolic Constitutions, (London 1859) 

–Παπανδρέου, Δ., μητρ. Ελβετίας (1996), «Η χάραξη πολιτικής και ο ρόλος των θρησκευτικών θεσμών», στο Ο ρόλος της Ορθοδοξίας στη νέα διεθνή πραγματικότητα, Αθήνα: Ινερπόστ & Εκδόσεις Γνώσεις, 321-326

–Παρασκευαΐδης, Χρ., αρχιεπ. Αθηνών & πάσης Ελλάδος (2002), Ομιλία στο Συνέδριο Χριστιανών Νέων, Εκκλησία, έτος ΟΘ΄ τ. 6, (Ιούνιος, 2002)

-Σκουτέρης, Κ.(1996),  «Ορθοδοξία , Ευρώπη και Μέση Ανατολή», στο  Ο ρόλος της Ορθοδοξίας στη νέα διεθνή πραγματικότητα, Αθήνα: ΙΝΕΡΠΟΣΤ& Εκδόσεις Γνώσεις, 145-170 

–Σταματόπουλος, Κ. (1996), «Η Διορθόδοξη αλληλεγγύη στην ιστορία: Μύθος ή Πραγματικότης;»,  στο  Ο ρόλος της Ορθοδοξίας στη νέα διεθνή πραγματικότητα, Αθήνα: ΙΝΕΡΠΟΣΤ& Εκδόσεις Γνώσεις, 36-69 

–Τρεμπέλας Π.,  Υπόμνημα εις το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, (Αθήνα: Εκδόσεις Σωτήρ, 1995

–Τσέτσης, Γ. (2013), «Ο Οικουμενικός διάλογος τον 21^ο  αιώνα: Πορεία μετ ΄ εμποδίων»,  στοΟ Οικουμενικός διάλογος στον 21ο αιώνα πραγματικότητες –προσκλήσεις -προοπτικές, Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 75-92

-Τσέτσης, Γ. (2008), «Ειρηναίος Γαλανάκης: ο «διακονών» ιεράρχης», στον Χαριστήριο Τόμο (υπό την αιγίδα της Ι. Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης) Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης: Οραματισμοί – Αγώνες – Καρποί, Κίσαμος 2008, 235-243

–Τσίγκος, Β.(2010), «Μυστήρια και ενότητα της Εκκλησίας στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο», Θεολογία, τ. 81, τευχ.3, (Ιούλιος-Σεπτέμβριος, 2010), 181-211 

–Τσοµπανίδης, Σ .(2015),  «Οικουμενικός Διάλογος και Ειρήνη: Προσδιοριστικά της πορείας του Μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη», εισήγηση στο Πνευματικό Συμπόσιο μνήμης και τιμής προς τον αοίδιμο Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κυρό Ειρηναίο με θέμα Πολιτική και Θρησκεία, Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ, Οκτώβριος  2015

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αλεξάνδρου, Σ. «Ο σεβασμός προς τον άνθρωπο»,  στον διαδικτυακό τόπο: www.philenews.com, (Ημ. Ανακτησης:13/12/2016)

-Αποστολίδης, Θ., μητρ. Σερρών και Νιγρίτης, «Ενημέρωσις περί των διεξαχθεισών εργασιών της Αίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας» στον διαδικτυακό τόπο :http://ikivotos.gr/post/3893/h-megalh-syn (Ημ. Ανάκτησης: Δεκέμβριος 2016). 

–Γιαγκάζογλου, Στ.,  «Ο διάλογος θεολογίας και πολιτισμού βασική συνιστώσα της σύγχρονης θρησκευτικής αγωγής και παιδείας», στον διαδικτυακό τόπο: www.pi-schools.gr, (Ημ. Ανάκτησης: Δεκέμβριος 2016).

–Δήμτσας, Κ., «Χωρίς την Εκκλησία οι συνέπειες της κρίσης θα ήταν επαχθέστερες», Ελευθερία, (web edition) στο διαδικτυακό τόπο: http://www.eleftheria.gr, (Ημ. Ανάκτησης: Δεκέμβριος 2016

–Διαμαντάκης, Κ., μητρ. Ιεραπύτνης και Σητείας, «Η αποστολή της Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο», Ομιλία στο Παγκρήτιο Θεολογικό Συνέδριο στην Ο.Α.Κ, στον διαδικτυακό τόπο: www.imis.gr/iera-mhtr (Ημ. Ανάκτησης :Δεκέμβριος 2016)

Εφραίμ, καθηγούμενος Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, «Από το μετανεωτερικό προσωπείο στο πρόσωπο», στον διαδικτυακό τόπο: www.pemptousia.gr, ( Ημ. Ανάκτησης:13/11/2016)

-Καλαϊτζίδης, Π., «Ο εθνικισμός και η προγονολατρία: δύο εμπόδια για τον επανευαγγελισμό του σημερινού Έλληνα», στον διαδικτυακό τόπο: antoniosxatzipoulosblogs (Ημ. Ανάκτησης: Δεκέμβριος 2016).

-Κατερέλλος, Κ., επίσκ. Αβύδου, «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν Χριστιανικὸν κόσμον», στον διαδυκτιακό τόπο: eclass.uoa.gr/modules(Ημ. Ανάκτησης: Δεκέμβριος 2016).

Καψάνης, Γ., «Περί φιλαυτίας και ελευθερίας», στο διαδικτυακό τόπο: http://www.imaik.gr, (Ημ. Ανάκτησης:12/12/2016)

-Κούκουρα, Δ. «Η μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην   Οικουμενική κίνηση. Επικοινωνιακή προσέγγιση», στον διαδικτυακό τόπο: http:/users.auth.gr (Ημ. Ανάκτησης Δεκέμβριος 2016).

Κουτζαμάνης, Γ.,  «Εκκοσμίκευση και κοινωνικά προβλήματα», στον διαδικτυακό τόπο:users.sch.gr, (Ημ. Ανάκτησης:14/12/2016)