Number DOI: http://doi.org/10.33209/2519-4348-2707-9627-2023-11-136

VB. – № 11, 2023. – P. 93-114

Summary

Christian anthropology is an important chapter of Christian Orthodox Theology. Man, because of the way he was created by God himself, naturally has the sense of God. At the same time, he seeks to know Him and relate to Him again, to return to the initial state of dialogue he had with God before his gift from Heaven. It is very important for every Christian and especially for every priest to be able to know in depth the teaching of the Fathers and our Church. Orthodox anthropology must engage in dialogue with contemporary bioethical problems related to anthropology. A topic that concerns modern people more and more, euthanasia. Euthanasia as a part of bioethics is directly related to the place of suffering in human life and the consideration of death and we will examine it within the framework of Christian ethics but also in a heteronomous and autonomous perspective. In the Divine Liturgy we beseech God: “Christians, the ends of our lives, painless, shameless, peaceful, and a good apology for the terrible step of Christ, we ask”. Various questions arise in our mind. So do we as humans have the right to substitute God? Do we have the right to decide when to end our lives? Is euthanasia a veiled suicide and a “legal” murder or is it acceptable by our Church. More generally, euthanasia has been an important issue in recent years, which has many critics as well as many supporters. Death is an inevitable event for all people and especially for Christians. E. Kubler-Ross underlines: “Death is not an enemy to be defeated or a prison to be avoided. It is an integral part of our lives that gives meaning to human existence. It limits our duration in life and spurs us, as long as we have time, to create.” Death, the most terrible mystery, is the separation of man’s soul from his body according to the divine will. In euthanasia the divine will is replaced by the human, which brings to the surface a dialectic with arguments for or against and considerations. The fact of euthanasia is not a phenomenon that appeared in the last two centuries, we already meet it from the 1st century BC. In particular, Strabo the geographer, when he visited Kea (Tzia), makes a reference to the Law of Iulis that was applied already from the 4th AD. century and writes about it: “presetate gar, as a house, the law of them over sixty years of the event is reaped and to last the food for others”. In conclusion, euthanasia can go hand in hand with true Christian anthropology.

Key words: euthanasia, orthodox anthropology, Heaven, death.

References:

Πηγές

Καινή Διαθήκη, (Αθήνα: Αποστολική Διακονία, 2000).

Παλαιά Διαθήκη, μτφρ. από τους εβδομήκοντα, (Αθήνα: Αποστολική Διακονία, 2000)

Αθανασίου Αλεξανδρείας, Τῶν κατ΄ Αἴγυπτον καί Λιβύην Ἐπισκόπων Ἐνενηκοντάῃ καί τοῦ Μακαρίου Ἀθανασίου κατά Ἀριανῶν πρός τούς ἐν τῇ Ἀφρικῇ τιμιωτάτους Ἐπισκόπους, PG 26, 954-1210.

Βασιλείου Καισαρείας,  Ομιλίαι Εις την Εξαήμερον, Ομιλία α’, PG 31,   29-1167.

Του ιδίου, Ἐπιστ. 38, ed. Y. Courtonne, Paris 1957, vol. 1.

Του ιδίου, Επιστολή. 38,2, PG 45, 337

Γρηγορίου Ναζιανζηνού, Περί τῆς ἁγίας Τριάδος, (λατινιστί), PG 35, 97-99.

Του ιδίου, Λόγοι Θεολογικοί Α΄-Ε΄, J. Barbel, Gregor von Nazianz. Die funf theologischen Reden, pub Patmos-Verlag, Dusseldorf 1963.

Τοῦ ἰδίου, Ἐπιστ. ΡΑ΄ καί ΡΒ΄ – Πρός Κληδόνιον πρεσβύτερον κατά Ἀπολλιναρίου, P. Gallay, Gregoire de Nazianze. Lettres théologiques, SC 208, pub. Cerf, Paris 1974, pp. 36-84 (=PG 37, 176-199). 

Του ιδίου, Ἐπιστ. ΣΒ΄ – Πρός Νεκτάριον Κωνσταντινουπόλεως, P. Gallay, Gregoire de Nazianze. Lettres theologiques, SC 208, pub. Cerf, Paris 1974, pp. 86-94 (=PG 37, 329-332).

Γρηγορίου  Νύσσης, Περί  κατασκευής   του  ανθρώπου, Ε.Π.Ε., 5^ος τόμος.

Γρηγορίου Νύσσης, Περί τοῦ μή εἶναι τρεῖς Θεούς πρός Ἀβλάβιον, F. Mueller, Gregorii Nysseni opera, vol. 3.1, pub. Brill, Leiden 1958, pp. 37-57 (=PG 45, 116-134). 

Του ιδίου, Πρός Εὐνόμιον Ἀντιρρητικοί Λόγοι ΙΒ΄, W. Jaeger, Gregorii Nysseni opera, vols. 1.1, 2.2, pub. Brill, Leiden 1960.

Γρηγορίου Παλαμά, Ομιλία 41, PG 151, 517C-520Α.

Ιωάννου Δαμασκηνού, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως PG 94, 4-1637.

Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τήν Γένεσιν, Ὁμιλία ΙΒ΄, PG 53, 97-122.

ΔΕΥΤΕΡΕΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αμπατζίδης, Θ.,  «Η οντολογία του προσώπου και το δόγμα της Αγίας Τριάδος: Μία σύγχρονη ανάγνωση των Καππαδοκών από τον Ιωάννη Δ. Ζηζιούλα», στο συλλ. τόμο: Καλαϊτζίδη Π. – Ασπρούλη Ν. (επιμ.), Πρόσωπο, Ευχαριστία και Βασιλεία του Θεού σε ορθόδοξη και οικουμενική προοπτική, Σύναξις Ευχαριστίας προς τιμήν του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Δ. Ζηζιούλα, (Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, 2016), σ. 173-206

Γιανναράς, Χρ. Τό πρόσωπο καί ὁ ἔρως, 4^η έκδοση, (Αθήνα: εκδόσεις Δόμος).

Δεσπότης, Σ.,  «Φιλοσοφική Ηθική και Χριστιανική Ηθική», στο Αντωνόπουλος Α., κ.ά., Πίστη και Βίωμα της Ορθοδοξίας: Διαχρονικές Συνιστώσες της Χριστιανικής Θεολογίας στην Ορθοδοξία, τ. Γ΄, (Πάτρα: ΕΑΠ, 2008), σ. 155-217.

Ζηζιούλας, Ιω.  Μητρ. Περγάμου, Ελληνισμός και Χριστιανισμός, η συνάντηση των δύο κόσμων, (Αθήνα: εκδ. Αποστολική Διακονία, 2003).

Ζηζιούλας, Ιω.  Μητρ. Περγάμου, Από το Προσωπείον εις το Πρόσωπον. Η συμβολή της Πατερικής Θεολογίας εις την έννοια του Προσώπου, (Αθήνα 2003).

Ζηζιούλας, Ιω. Μητρ. Περγάμου, «Αλήθεια και Κοινωνία, υπό τη θεώρηση των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας», Αποστολική Διακονία, http://www.apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=dogma&contents=contents_alhtheiakaikoinonia.asp&main=EK_11&file=11.1.htm (Ημ. Ανάκτησης 15 Ιανουαρίου 2022).

Θερμός, Β.  & Αυγουστίδης, Α. «Η Ορθοδοξία και η ψυχολογία», στο Χ. Τερέζης, Α. Μελισσάρης, κ.ά., Η Ορθοδοξία ως πολιτιστικό επίτευγμα και τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, τ. Β’, (Πάτρα: ΕΑΠ 2002), σ. 113-121.

Ματσούκας, Ν., Δογματική και Συμβολική  Θεολογία Β΄: Έκθεση της ορθόδοξης πίστης,   (Θεσσαλονίκη: εκδ. Πουρναρά, 2009).

Μελισσάρης, Α. Γ. «Η Ορθοδοξία και η κατάφαση του ανθρωπίνου προσώπου», στο Χ. Τερέζης, Α. Μελισσάρης, κ.ά., Η Ορθοδοξία ως πολιτιστικό επίτευγμα και τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, τ. Β’, (Πάτρα: ΕΑΠ 2002), σ 59-78.

Μπρατσιώτου, N., Ανθρωπολογία της Παλαιάς διαθήκης I, Ο άνθρωπος ως Θείον δημιούργημα, (Αθήνα, 1996).

Μπρατσιώτου, Π., «Ἡ περί θεώσεως του ἀνθρώπου διδασκαλία τῶν ἑλλήνων πατέρων τῆς Ἐκκλησίας», Κοινωνία τ.1, 1993, σ. 14-27.

Παπακώστας, Β.,  Η Ορθόδοξη Χριστιανική Ανθρωπολογία περί του «προσώπου»  στο μεταπαράδειγμα των επιστημών της φροντίδας υγείας, (Πάτρα: ΕΑΠ, 2020).

Τύπας, Μ. «Θεωρίες της Εξελίξεως», χ.χ.